Tuyên Quang tăng cường xây dựng thương hiệu nông sản.

Việc xây dựng thương hiệu cho nông sản là một trong những hướng đi trọng tâm rất cần thiết để phát triển nông nghiệp bền vững ở Tuyên Quang. Nông sản có thương hiệu giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Từ đó góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân, doanh nghiệp chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng tập trung. Để làm được điều đó tỉnh Tuyên Quang đang tập trung đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ nông sản, khuyến khích các tổ chức, cá nhân làm nông sản tốt.

Trong quá trình phát triển nông nghiệp, tỉnh Tuyên Quang đã thành công trong việc sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, VietGAP. Nhiều mặt hàng của tỉnh đã có thương hiệu và khẳng định được trên thị trường như: Bưởi Xuân Vân đứng “top 10” Thương hiệu – Nhãn hiệu nổi tiếng năm 2018; cam sành Hàm Yên được công nhận là 1 trong 50 trái cây đặc sản Việt Nam, lọt “top 10” thương hiệu – nhãn hiệu nổi tiếng; chè Bát Tiên Mỹ Bằng; mật ong Tuyên Quang được “Tôn vinh sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2017”.

Tuy nhiên, để sản xuất nông sản sạch đủ điều kiện cấp tem truy xuất nguồn gốc cũng gặp không ít khó khăn khi trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ mọi yếu tố đầu vào, từ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học vẫn chiếm đa số. Thêm vào đó, việc phân định sản phẩm hữu cơ với sản phẩm thông thường trên thị trường vẫn chưa thực sự rõ ràng, khiến nhiều nông dân chưa thực sự yên tâm khi chuyển sang hướng sản xuất mới này.

Xây dựng thương hiệu thông qua sản xuất nông sản sạch, có truy xuất nguồn gốc.

Hiện nay, trên toàn tỉnh Tuyên Quang có 42 sản phẩm được cấp nhãn hiệu hàng hóa; 35 cơ sở có sản phẩm dán tem truy xuất nguồn gốc, thuộc các nhóm sản phẩm cam sành, bưởi, chè, thịt trâu, thịt lợn, rau, dưa lê của các hợp tác xã, trang trại trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, toàn tỉnh có 808,3 ha chè sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn bền vững Rainforest. Có 311,7 ha cam đủ tiêu chuẩn VietGAP, tăng 116 ha so với năm 2017. Trong chăn nuôi, nhiều cơ sở đã áp dụng chăn nuôi an toàn dịch bệnh.

Hiện tỉnh có 1 trang trại chăn nuôi bò sữa được chứng nhận đạt chuẩn quốc tế GlobalGAP, 3 cơ sở chăn nuôi lợn tiêu chuẩn VietGAP, 22 cơ sở chăn nuôi được cấp chứng nhận cơ sở an toàn dịch bệnh, vệ sinh an toàn thực phẩm. Giá trị sản xuất trồng trọt năm 2018 đạt hơn 4.088 tỷ đồng, tăng 2,4% so với năm 2017.

Trong khi đó, việc dán tem truy nguồn gốc cũng giúp giá được đẩy lên và tiêu thụ thuận lợi hơn. Để nông sản đủ điều kiện cấp tem truy xuất, các cơ sở phải tuân thủ tốt phương thức sản xuất sạch. Đạt tiêu chuẩn sạch, có truy xuất nguồn gốc là cơ hội để nông sản Tuyên Quang tăng sức cạnh tranh, tạo thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước.

Năm 2019, ngành nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang đưa ra mục tiêu sẽ có 15 cơ sở đủ tiêu chuẩn để cấp tem truy xuất nguồn gốc, thuộc các nhóm sản phẩm cam sành, bưởi, chè, thịt trâu, thịt lợn, rau, dưa lê của các hợp tác xã, trang trại trên địa bàn tỉnh. Đến nay đã có 10 cơ sở có nông sản được dán tem truy xuất với tổng số tem được cấp là 100.000 cái.

Vùng bưởi các xã Phúc Ninh, Quý Quân, Thắng Quân, huyện Yên Sơn mỗi năm cho người dân địa phương thu về gần 300 tỷ đồng. Nâng cao thương hiệu bưởi, tháng 12/2018 các địa phương này đã xây dựng mô hình trồng bưởi VietGAP với 12 hộ tham gia, diện tích 10 ha. Các hộ gia đình tham gia đều được hỗ trợ tem truy xuất nguồn gốc để nâng tầm thương hiệu. Năm 2016, bưởi Phúc Ninh được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Cây bưởi đặc sản Phúc Ninh đã có vị thế mới, khách hàng trong và ngoài tỉnh biết tới, ưa chuộng và tin dùng.

Ngoài bưởi Phúc Ninh, cam sành Hàm Yên cũng được chú trọng xây dựng thương hiệu. Sản phẩm này mới đây đã được vinh danh lần thứ 2 tại “Thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam” năm 2019 do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tổ chức. Sự kiện là dấu ấn khẳng định vị thế, vai trò của cây cam sành. Tuyên Quang đang mở rộng phát triển mô hình trồng cam sạch gắn liền với xây dựng chuỗi giá trị.

Đến năm 2019, toàn huyện Hàm Yên có 7.000 ha cam. Để có thêm một mùa cam bội thu và sản phẩm an toàn, ngay từ đầu năm, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Hàm Yên đã cử cán bộ đến cơ sở tăng cường hướng dẫn người dân từ khâu chọn giống, kỹ thuật trồng đến chăm sóc, phòng trừ bệnh cho cây cam; đã tổ chức 72 lớp tập huấn chăm sóc cam theo nhu cầu với hơn 3.500 hộ tham gia. Đồng thời, vận động và hướng dẫn người dân sản xuất cam theo tiêu chuẩn VietGAP; cách ủ chế phẩm sinh học phòng trừ sâu bệnh cho cam từ các nguyên liệu ớt, tỏi; ủ đỗ tương làm phân bón, ủ phân hữu cơ oải mục rồi bón cho cây. Toàn huyện hiện có 460 ha cam được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, gần 17 ha cam sản xuất theo phương pháp hữu cơ. Hơn 10 năm nay, sự phát triển mạnh mẽ của cây cam sành đã phát triển kinh tế huyện. Thương hiệu “Cam sành Hàm Yên” được người tiêu dùng cả nước biết đến nhờ sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ.

Hiện nay, UBND huyện Hàm Yên đang tích cực phối hợp với các sở, ngành thực hiện đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cam sành Hàm Yên. Nếu có chỉ dẫn địa lý chắc chắn sẽ góp phần quan trọng mở rộng thị trường cho cam sành Hàm Yên. Khi đó cũng tạo tiền đề cho việc quy hoạch lại vùng trồng trên cơ sở áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng toàn diện.

Tại xã Hồng Thái huyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang, cây lê là sản phẩm đặc thù của địa phương. Nơi đây nằm trên độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển với chất đất khá phù hợp cho cây lê có vị chát ngọt phát triển. Lê Hồng Thái cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp nhãn hiệu hàng hóa, có truy xuất nguồn gốc. Cùng với cây lê, xã Hồng Thái đang mở rộng phát triển vùng rau an toàn với quy mô khoảng 30 ha; gần 100 ha chè đặc sản. Vừa qua lê xã Hồng Thái được hỗ trợ 20.000 tem truy xuất nguồn gốc. Để quả lê trở thành sản phẩm OCOP, chính quyền địa phương hỗ trợ người dân địa phương thực hiện trồng theo hướng đảm bảo an toàn thực phẩm, thiết kế mẫu mã đóng gói bắt mắt.

Giải pháp xây dựng thương hiệu nông sản.

Thực hiện chương trình OCOP, tỉnh Tuyên Quang đặt ra mục tiêu đến năm 2020, mỗi huyện, thành phố sẽ xây dựng được 1 sản phẩm chủ lực có quy mô cấp huyện. Mỗi xã có 1 sản phẩm đạt quy mô hàng hóa theo tiêu chuẩn, quy chuẩn sản xuất nông nghiệp an toàn, thực hành nông nghiệp tốt hoặc các quy chuẩn an toàn khác.

Đến nay tỉnh đã triển khai thực hiện hỗ trợ tiêu chuẩn hóa 74 sản phẩm. Đặc biệt tập trung vào giúp đỡ các tổ chức, cá nhân xây dựng nhãn hiệu, cải tiến mẫu mã, bao bì, máy móc, trang thiết bị. Tổng nguồn kinh phí thực hiện đến năm 2020 là hơn 52,2 tỷ đồng.

Riêng trong năm 2019, tỉnh đã giải ngân 800 triệu đồng để hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu cho 8 sản phẩm. Trong đó, có Thảo mộc Lâm Bình, huyện Lâm Bình; bún khô Đà Vị, huyện Na Hang; lạc Chiêm Hóa; gạo Minh Hương huyện Hàm Yên; na dai đặc sản Lực Hành, huyện Yên Sơn; gà sạch Minh Tâm, huyện Sơn Dương và gà đỏ Đồng Dầy, cá đặc sản Tràng Đà, thành phố Tuyên Quang. Mỗi sản phẩm được hỗ trợ 100 triệu đồng.

Tỉnh cũng hỗ trợ kinh phí xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm đối với sản phẩm đã được đăng ký nhãn hiệu, chất lượng sản phẩm hàng hóa cho 10 hợp tác xã, kinh phí đề nghị hỗ trợ 500 triệu đồng. Hỗ trợ 9 hợp tác xã tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm đã được đăng ký nhãn hiệu hàng hóa tại Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, với tổng kinh phí thực hiện là 180 triệu đồng.

Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn tỉnh Tuyên Quang phối hợp với UBND các huyện, thành phố hướng dẫn các hợp tác xã thực hiện các nội dung hỗ trợ theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh. Đến nay, có 4 hợp tác xã được hỗ trợ vay vốn để đầu tư vào sản xuất hàng hóa với tổng số vốn được vay là 2,767 tỷ đồng.

Từ các chương trình, chính sách, nhiều sản phẩm nông sản đã bước đầu có những bước đi vững chắc như mật ong Phong Thổ, ngoài sản phẩm mật ong còn có sản phẩm phấn hoa, rượu ong; chè Sử Anh có các sản phẩm chè matcha, chè xanh đông lạnh, chè xanh đóng gói; cá sông Gâm có các sản phẩm cá khúc đông lạnh, ruốc cá.