Xôi trắng Sơn La đã xuất khẩu thành công vào những thị trường khó tính trên thế giới.

Tính đến ngày 20/6/2019, lượng xoài của tỉnh Sơn La tiêu thụ ước đạt trên 34.316 tấn (chiếm 96,77% tổng sản lượng niên vụ 2019). Trong đó: Tiêu thụ trong nước khoảng 29.305 tấn, chiếm 85,4% tổng sản lượng xoài năm 2019; xuất khẩu đạt 5.011,3 tấn, chiếm 14,6%; tăng 2,09 lần so với năm 2018. Về thị trường xuất khẩu: Xuất khẩu sang Australia đạt 1,5 tấn, sang Mỹ đạt 3 tấn, sang Anh đạt 10 tấn, sang Trung Quốc đạt trên 4.900 tấn. Việc xuất khẩu xoài sang các thị trường yêu cầu các tiêu chuẩn cao như Mỹ và Anh cũng cho thấy quá trình sản xuất, chất lượng sản phẩm xoài Sơn La đã đáp ứng tiêu chuẩn và quy định của các thị trường khó tính nhất trên thế giới. Đây là cơ hội để sản phẩm xoài, các loại quả và nông sản Sơn La có cơ hội tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng sang các thị trường trong khu vực và trên thế giới.

Tận dụng lợi thế đất đai, khí hậu, tỉnh Sơn La đã vận động người dân chuyển đổi diện tích trồng các loại cây ăn quả kém chất lượng sang trồng xoài xuất khẩu theo quy trình VietGAP, cho hiệu quả kinh tế cao.

Năm 2019, sản xuất xoài trên địa bàn tỉnh Sơn La tiếp tục đạt được những kết quả tích cực. Diện tích xoài cho thu hoạch dự kiến khoảng 15.700 ha, sản lượng dự kiến đạt khoảng 35.500 tấn, trong đó đủ điều kiện xuất khẩu hơn 7.500 tấn, thời gian thu hoạch kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8. Qua công tác xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm xuất khẩu, sản phẩm xoài của tỉnh Sơn La được đánh giá có chất lượng rất tốt, đặc trưng riêng về mẫu mã, hương vị. Ngoài ra, chất lượng xoài năm 2019 của tỉnh Sơn La được đánh giá cao hơn so với các năm trước, do các hộ gia đình, hợp tác xã trồng xoài đã áp dụng khoa học kỹ thuật trong canh tác. Các hộ dân và các hợp tác xã trồng xoài trong tỉnh đã chủ động hơn trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăm sóc vườn xoài, như rải vụ, bao trái, áp dụng quy trình quản lý chất lượng nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP.

Hiện nay, xoài là một trong những cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế giúp người nông dân nâng cao thu nhập, do vậy được nhiều người dân lựa chọn trồng để phát triển kinh tế gia đình. Diện tích trồng xoài của tỉnh Sơn La tập trung chủ yếu ở các huyện Yên Châu, Mai Sơn, Mường La, Sông Mã với các giống xoài như: Xoài tròn, xoài GL, xoài Đài Loan, xoài tượng da xanh.

Trong đó, Yên Châu là một trong các huyện có diện tích trồng xoài lớn của tỉnh Sơn La với trên 1.500 ha, sản lượng hàng năm ước đạt từ 5.000 đến 7.000 tấn quả mỗi năm.

Đặc biệt, quả xoài tròn Yên Châu đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý và hệ thống nhận diện thương hiệu. Đây là giống xoài tròn bản địa, có nguồn gốc tự nhiên, được chọn lọc bởi người dân tộc Thái tại huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Xoài Yên Châu được trồng, chăm sóc và đóng gói trong phạm vi lãnh thổ tương ứng với chỉ dẫn địa lý Yên Châu.

Cây xoài tròn là cây trồng bản địa của huyện Yên Châu và là cây chủ lực trong các cây ăn quả được lựa chọn trong phát triển kinh tế – xã hội, gắn với phát triển nông thôn bền vững của huyện, có ý nghĩa trong đời sống của đồng bào các dân tộc ở huyện Yên Châu.

Cùng với đó, Yên Châu còn có xoài tượng da xanh thơm ngon, tươi lâu, có thể chế biến được thành nhiều món ăn khác nhau và đã được cấp mã số vùng trồng và xuất khẩu sang một số nước.

Xuất khẩu xoài tăng 2 lần so với cùng kỳ năm 2018.

Tính đến ngày 20/6/2019, lượng xoài của tỉnh Sơn La tiêu thụ ước đạt trên 34.316 tấn (chiếm 96,77% tổng sản lượng niên vụ 2019). Trong đó: Tiêu thụ trong nước khoảng 29.305 tấn, chiếm 85,4% tổng sản lượng xoài năm 2019; xuất khẩu đạt 5.011,3 tấn, chiếm 14,6%; tăng 2,09 lần so với năm 2018. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm xoài ước đạt 3,66 triệu USD. Các huyện: Yên Châu, Mai Sơn, Mộc Châu, Mường La, Sông Mã là những huyện tiêu thụ và xuất khẩu xoài với số lượng lớn sang thị trường các nước. Về thị trường xuất khẩu: Xuất khẩu sang Australia đạt 1,5 tấn, sang Mỹ đạt 3 tấn, sang Anh đạt 10 tấn, sang Trung Quốc đạt trên 4.900 tấn.

Ngày 19/6/2019, 3 tấn xoài tượng da xanh tại vùng trồng Yên Châu, tỉnh Sơn La đã được đóng gói để xuất khẩu sang thị trường Anh. Đây là chuyến xuất khẩu xoài thứ hai sang thị trường Anh bằng đường hàng không. Những lô xoài đầu tiên của tỉnh Sơn La được xuất khẩu sang thị trường châu Âu đã mở ra cơ hội mới để khẳng định thương hiệu và tạo đầu ra ổn định cho quả xoài của tỉnh Sơn La.

Đặc biệt, tỉnh Sơn La đã xuất khẩu xoài chính ngạch sang thị trường Trung Quốc và có hai doanh nghiệp của Trung Quốc đã cử đại diện đến tận vùng trồng để kiểm tra và xuất khẩu xoài Sơn La sang các thành phố lớn của Trung Quốc. Nếu năm 2018 xuất khẩu xoài của Sơn La mới mang tính giới thiệu, quảng bá sản phẩm thì năm nay xoài đã được các thị trường khó tính như Mỹ, Australia, Anh đánh giá cao và cam kết tiêu thụ ổn định.

Quả xoài tượng da xanh được gắn tem mã.

Để đáp ứng tiêu chuẩn cho việc xuất khẩu sang thị trường Anh, quả xoài phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn khắt khe. Đó là phải được chăm sóc theo quy trình sạch, không sử dụng thuốc diệt cỏ hay chất kích thích. Quả xoài phải được cấp mã số vùng trồng và bọc trong túi chuyên dụng. Ngoài ra, mẫu mã quả xoài phải sáng, không có vết chích của các loại sâu bệnh và trọng lượng mỗi quả trung bình 1 kg. Quả xoài sau khi được thu hái tại vườn sẽ qua các khâu phân loại, làm sạch nhựa, đóng hộp và bảo quản trong kho lạnh. Khi vận chuyển, quả xoài cũng phải được đóng trong container lạnh, vận chuyển bằng đường hàng không.

Theo Hợp tác xã nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc, huyện Yên Châu, hiện hợp tác xã có trên 14 ha xoài sản xuất theo quy trình VietGAP và được cấp mã số vùng trồng với sản lượng năm 2019 ước đạt trên 200 tấn quả phục vụ xuất khẩu. Trước đây quả xoài tuy đã sản xuất theo quy trình đạt chất lượng cao nhưng chỉ phục vụ thị trường trong nước, một số được xuất khẩu sang Trung Quốc. Nhận thấy tiềm năng của việc xuất khẩu xoài sang những nước khác, những năm gần đây, các thành viên trong hợp tác xã đã sản xuất theo tiêu chuẩn cao của các nước đề ra. Nhờ đó, trong tháng 6/2019 đã có 7 tấn xoài được lựa chọn để xuất khẩu sang thị trường Anh. Trong thời gian tới, hợp tác xã tiếp tục duy trì quy trình sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, hướng tới chinh phục thêm các thị trường khác trên thế giới.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Sơn La đang có 7 hợp tác xã liên kết với một số doanh nghiệp đứng ra thu mua xoài xuất khẩu.

Đối với thị trường Mỹ, để đạt yêu cầu xuất khẩu sang Mỹ, trái xoài cũng phải được trồng trong những vùng quy hoạch đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe. Sau đó, những trái xoài được lựa chọn và phân loại từ cây, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, kích cỡ trung bình từ 0,8 đến 1,1 kg mỗi quả, mẫu mã đẹp mới được thu hái và đưa vào các công đoạn sơ chế, đóng gói. Trên mỗi trái xoài đều dán tem truy xuất thông minh trước khi đóng gói. Sau đó, xoài được đưa lên xe container vận chuyển vào miền Nam chiếu xạ và xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Thùng đóng xoài xuất khẩu đi Mỹ cũng phải được sản xuất theo đúng yêu cầu, quy định và thỏa thuận của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Bộ Nông nghiệp Mỹ. Mỗi thùng đóng gói 6 trái và tích vào chủng loại xoài.

Hiện nay trái xoài của Việt Nam đã được xuất khẩu tới 40 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có nhiều thị trường yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng cao như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, EU, Australia, Canada, Hồng Kông. Xoài là loại trái cây thứ 6 của Việt Nam chính thức được xuất khẩu sang Mỹ, sau thanh long, chôm chôm, nhãn, vải và vú sữa.

Việc xuất khẩu xoài sang các thị trường áp dụng các tiêu chuẩn cao như Mỹ và Anh cũng cho thấy quá trình sản xuất, chất lượng sản phẩm xoài Sơn La đã đáp ứng tiêu chuẩn và quy định của các thị trường khó tính nhất trên thế giới. Đây là cơ hội để sản phẩm xoài, các loại quả và nông sản Sơn La có cơ hội tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng sang các thị trường trong khu vực và trên thế giới.

Những kết quả ấn tượng trong xuất khẩu xoài là kết quả của những nỗ lực, cố gắng của tỉnh Sơn La trong việc tìm đầu ra cho nông sản của địa phương. Trong đó có việc kết nối giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân; chủ động và làm tốt công tác tổ chức xúc tiến thị trường tạo điều kiện cho người nông dân và doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm thuận lợi.

Thông qua hoạt động xuất khẩu trong thời gian qua, giá trị của quả xoài sẽ được tăng lên và góp phần vào việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy chương trình cải tạo vườn, trồng cây trên địa bàn tỉnh Sơn La.

Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ xoài của tỉnh Sơn La.

Để công tác xuất khẩu xoài ra thị trường nước ngoài được thuận lợi, tỉnh Sơn La chỉ đạo, hướng dẫn người dân áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc, thu hái, sơ chế, đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm. Tổ chức xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu sản phẩm xoài. Tăng cường phối hợp với các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh vào địa phương thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm xoài.

Cùng với Lễ công bố sản phẩm xoài Sơn La xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Australia, Trung Quốc năm 2019, “Ngày hội Xoài Yên Châu năm 2019” được diễn ra từ ngày 31/5 đến ngày 2/6 với nhiều nội dung phong phú như: Thi gian hàng giới thiệu sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và sản phẩm OCOP cấp huyện; hội thi hái xoài.

Đây là năm thứ 3, huyện Yên Châu tổ chức Ngày hội Xoài, nhằm giới thiệu, quảng bá thương hiệu xoài Yên Châu; tôn vinh người trồng xoài; tạo cơ hội cho người trồng xoài được giao lưu học hỏi, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trồng, chăm sóc để tạo ra sản phẩm có giá trị từ quả xoài. Đồng thời, thu hút các nhà đầu tư, tạo cơ hội hợp tác giữa người trồng xoài với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.

Trước đó, nhằm từng bước quảng bá, phát triển thương hiệu, tạo điều kiện cho khách hàng được sử dụng sản phẩm xoài tròn chính hiệu được kiểm soát chất lượng và được đóng gói, dán tem, đóng hộp theo đúng quy định về chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm, từ đầu tháng 5/2019, huyện Yên Châu đã phối hợp với các hợp tác xã tổ chức 19 điểm bán và giới thiệu xoài tròn Yên Châu trên địa bàn huyện.

Huyện Yên Châu đã thành lập 12 điểm bán xoài tròn chính hiệu Yên Châu được chỉ dẫn địa lý, gồm 16 quầy bán hàng trên địa bàn huyện, cụ thể: xã Chiềng Pằn bố trí 8 quầy hàng tại Bản Ngùa, bản Boong, bản Sốp Sạng, bản Phát, bản Thồng Phiêng, bản Chiềng Thi, bản Na Xanh; tại xã Viêng Lán bố trí 1 quầy bán hàng tại bản Nà Và 2; trên địa bàn thị trấn bố trí 2 quầy hàng tại tiểu khu 5, thị trấn Yên Châu; tại xã Sặp Vạt bố trí 5 quầy hàng đặt tại Bản Sai. Ngoài ra, huyện Yên Châu cũng bố trí thêm 7 điểm bán xoài bản địa và xoài ghép không thuộc vùng chỉ dẫn địa lý, gồm 16 quầy hàng được bố trí 2 quầy tại bản Chiềng Kim, xã Chiềng Sàng; 12 quầy tại các bản Đoàn Kết, Văng Lùng, Nà Ngà, Huổi Nga và Huổi Mong của xã Chiềng Hặc; 2 quầy tại bản Lắc Kén xã Tú Nang.

Các điểm bán và giới thiệu xoài tròn chính hiệu đã góp phần từng bước quảng bá, phát triển thương hiệu xoài tròn Yên Châu tham gia các thị trường ngoài tỉnh, đưa sản phẩm truyền thống của nông dân trở thành hàng hóa, tăng giá trị sản phẩm, tìm kiếm các thị trường, doanh nghiệp liên kết để bảo tồn, phát triển sản phẩm xoài Yên Châu, hỗ trợ nông dân tăng thu nhập, ổn định và phát triển kinh tế.