Tăng cường xây dựng và phát triển thương hiệu đặc sản Bắc Hà, Lào Cai.

Nhằm tăng cường lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, các sản phẩm nông sản của Bắc Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận nhãn hiệu tập thể là động lực để người dân phát triển sản xuất, khẳng định chỗ đứng của sản phẩm nông sản Bắc Hà. Trong đó, có các sản phẩm như: rượu ngô Bản Phố, Chè shan Bắc Hà, Mận Bắc Hà, gạo Khẩu Nậm Xít và rau Bắc Hà.

Mận Tam Hoa Bắc Hà

Mận Tam Hoa là một trong những cây ăn quả ôn đới chủ lực của huyện Bắc Hà. Năm 2015, Mận Tam Hoa Bắc Hà được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu chất lượng, khẳng định vị trí của Mận Tam Hoa trên thị trường. Nhãn hiệu là bao bì màu xanh với slogan “trọn vị cao nguyên trắng”.

Theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, năm 2018 sản lượng Mận Tam Hoa đạt khoảng 3.500 tấn. Với nhiều hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm, xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường tiêu thụ của chính quyền địa phương đã giúp cho sản phẩm Mận Tam Hoa Bắc Hà được tiêu thụ thuận lợi, góp phần cải thiện thu nhập, ổn định cuộc sống cho nhiều hộ gia đình.

Trung tâm thị trấn Bắc Hà là điểm bán mận tập trung nhất. Mận loại 1 to đẹp, nhiều phấn, ngọt, mọng nước được chào bán với giá từ 60.000-70.000 đồng/kg. Còn mận loại 2 có giá từ 20.000-40.000 đồng/kg, mận loại ba có giá từ 5.000-15.000 đồng/kg.

Để tiếp tục nâng cao năng suất chất lượng cho sản phẩm Mận Bắc Hà trong những năm sau, ngay sau khi thu hoạch UBND huyện đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, cấp ủy, chính quyền các xã đẩy mạnh việc tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân tích cực tạo tán, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho diện tích Mận Tam hoa sau thu hoạch.

Bên cạnh đó, huyện còn khuyến khích nhân dân thực hiện trồng mới thay thế đối với diện tích cây mận đã già cỗi, đồng thời vận động nhân dân chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng Mận Tam hoa góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập cho người dân.

Chè shan Bắc Hà

Sản phẩm chè shan Bắc Hà được Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận nhãn hiệu năm 2017 là động lực để người dân đẩy mạnh phát triển sản xuất, khẳng định chỗ đứng của sản phẩm chè shan Bắc Hà trên thị trường, tăng cường lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững của địa phương.

Tính đến năm 2018, toàn huyện có 655ha chè tuyết shan, trong đó diện tích chè kinh doanh có khoảng 600ha, còn lại là diện tích chè đang thời kỳ kiến thiết cơ bản; Diện tích chè tập trung chủ yếu tại các xã Bản Liền, Tả Củ Tỷ, Nậm Khánh và Tả Van Chư; Sản lượng chè búp tươi hàng năm đạt khoảng gần 3 nghìn tấn chè búp tươi, giá bán bình quân từ 15 đến 20 nghìn đồng/kg búp tươi. Trong đó, xã Bản Liền hiện có khoảng gần 400ha chè tuyết shan.

Rau xanh Bắc Hà

Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) là địa phương có điều kiện khí hậu, thời tiết mát mẻ thuận lợi cho việc trồng những loại rau ưa lạnh. Tuy nhiên, trước đây người dân Bắc Hà chủ yếu trồng rau trong vụ đông.

Với độ cao trung bình của các xã vùng trung tâm huyện khoảng 900 – 1.000m so với mực nước biển, rất thuận lợi cho việc phát triển sản xuất các loại rau ôn đới (đặc biệt là các loại rau cải như: cải bắp, su hào, súp lơ, cải mèo). Hiện nay mỗi năm toàn huyện thực hiện sản xuất khoảng 650ha rau các loại (diện tích sản xuất rau an toàn khoảng trên 130ha, chủ yếu tập trung vào vụ đông và vụ xuân); Sản lượng rau tươi hàng năm đạt khoảng 6.500 tấn, so với sản xuất ngô, lúa cao gấp 5-6 lần.

Vừa qua, Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm rau Bắc Hà. Sản phẩm rau Bắc Hà được công nhận nhãn hiệu tập thể là động lực để người dân phát triển sản xuất, khẳng định chỗ đứng của sản phẩm rau Bắc Hà trên thị trường, tăng cường lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Theo quyết định của Cục Sở hữu trí tuệ, chủ giấy chứng nhận là Hội Nông dân huyện Bắc Hà. Logo rau Bắc Hà được thiết kế trong bố cục hình tròn với nền màu xanh, phía trên là hình dãy núi 3 mẹ con, ở giữa là chữ rau Bắc Hà màu cam, phía dưới là hình ảnh cây rau cải, rau bắp cải và củ su hào. Nhãn hiệu được bảo hộ tổng thể, không bảo hộ riêng “rau”. Danh mục hàng hóa/dịch vụ mang nhãn hiệu thuộc nhóm 31: rau tươi, nhóm 35: Mua, bán rau tươi.

Cây Quế xã Cốc Lầu (huyện Bắc Hà)

Theo ước tính, toàn xã Cốc Lầu đã có gần 120ha rừng quế được trồng theo kế hoạch, bà con cũng tự trồng thêm 38ha. Và qua từng năm, diện tích quế của xã đã không ngừng tăng lên. Cây quế đã và đang mang đến những khởi sắc rõ nét trong phát triển kinh tế hộ, xóa nghèo, cải thiện đời sống nhân dân, tạo động lực để Cốc Lầu thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Trong khi đó, tỉnh Lào Cai đã quy hoạch vùng trồng cây quế và hệ thống các cơ sở chế biến trên địa bàn tỉnh với quy mô đạt 25.000 ha đến năm 2025. Cây quế là loài cây thân gỗ, sống lâu năm, ở cây trưởng thành có thể cao trên 15m. Toàn bộ thân, cành, rễ và lá của cây quế đều có thể chưng cất tinh dầu, làm thuốc, làm gia vị. Cây quế sau 6 – 7 năm trồng có thể khai thác bóc vỏ. Vỏ quế là nguồn đặc sản xuất khẩu có giá trị. Gỗ quế có màu nâu nhạt, thớ thẳng, mịn, có thể dùng đóng đồ gia dụng, làm nhà.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, đến hết năm 2017, diện tích trồng cây quế toàn tỉnh đạt 25.211 ha, đạt 100,8% so với quy hoạch đến năm 2025. Trong đó: huyện Văn Bàn có 4.783,5 ha đạt 108,7%; huyện Bảo Yên có 8.901,3 ha đạt 114,1%; huyện Bảo Thắng có 4.950 ha đạt 90%; và huyện Bắc Hà có 6.577 ha đạt 90,1%.

Theo tính toán của các chuyên gia, ước tính tổng giá trị kinh tế trên diện tích trồng 01 ha quế (15 năm) đạt 580 triệu đồng từ việc tỉa thưa sẽ thu cành, lá, vỏ; từ việc khai thác năm cuối thu cành, lá, vỏ, thân gỗ; ngoài ra còn các sản phẩm phụ như hạt giống, viên nén sinh học. Lợi nhuận trung bình người dân trồng quế thu được ước tính mỗi năm đạt 38,7 triệu đồng/ha/năm, cao gấp hơn 2 lần so với trồng cây gỗ khác.

Đến nay, diện tích khai thác cây quế hàng năm toàn tỉnh bình quân khoảng 300 ha, tỉa thưa 200 ha sản phẩm. Qua đó đạt khoảng 921 tấn vỏ quế khô; 11.000 tấn cành, lá quế; 20 tấn hạt quế; 160 tấn tinh dầu quế; 9.210 m3 gỗ quế, ngoài ra các sản phẩm tận dụng được dùng để sản xuất viên nén. Với giá thị trường hiện tại thì tổng giá trị từ quế của tỉnh ước đạt 200 tỷ đồng/năm. Thị trường tiêu thụ sản phẩm tinh dầu quế chủ yếu tại Trung Quốc, Ấn Độ, một số nước Trung Đông và một phần nhỏ sang Mỹ, Anh, Tây Ban Nha.

Trên cơ sở diện tích trồng quế hiện có, việc có các nhà máy cũng như cơ sở chế biến tinh dầu là rất cần thiết để đảm bảo đầu ra cho cây quế. Với hơn 20 cơ sở chế biến tinh dầu thủ công và 03 nhà máy chế biến tinh dầu đang hoạt động, đó là Công ty Techvina tại xã Xuân Quang, huyện Bảo Thắng với công suất 40 tấn sản phẩm/năm, Công ty TNHH chế biến nông sản xuất khẩu Sơn Hải tại xã Tân Dương, huyện Bảo Yên với công suất 40 tấn sản phẩm/năm, Xưởng sơ chế nông sản An Nghiệp – tại Km 23 QL 70, xã Phong Hải, huyện Bảo Thắng, với công suất 39 tấn sản phẩm/năm, 01 nhà máy đang trong quá trình xây dựng tại khu Công nghiệp Phố Ràng, huyện Bảo Yên với công suất 40 tấn sản phẩm/năm và hơn 40 cơ sở thu mua cành, lá, vỏ quế hoạt động thường xuyên cơ bản đã đáp ứng đầu ra cho sản phẩm của cây quế trong giai đoạn hiện nay.

Về chế biến vỏ quế, hiện tại mới chỉ có 01 cơ sở ở huyện Bảo Thắng thu mua và chế biến. Thực tế sản phẩm quế vỏ được thu mua chủ yếu bởi các tư thương, đại lý nhỏ thu mua quế bán cho các công ty tại Hà Nội và Yên Bái, với diện tích khai thác trung bình trên 300ha/năm. Đây là một thị trường mới, với nguồn lợi nhuận lớn, trong thời gian tới rất cần địa phương xây dựng chính sách kêu gọi đầu tư, phát triển sơ chế vỏ quế và thủ công mỹ nghệ từ cây quế trên địa bàn tỉnh.

Xu hướng phát triển cây dược liệu trong thời gian tới của tỉnh Lào Cai đến năm 2020, huyện Bắc Hà sẽ có trên 84 ha là cây dược liệu, góp phần tạo công ăn việc làm cho người dân và phát triển kinh tế – xã hội của huyện. Hiện toàn huyện Bắc Hà đã có trên 100 hộ dân tham gia trồng cây dược liệu.

Đẩy mạnh xây dựng và phát triển thương hiệu đặc sản Bắc Hà

Để phát triển sản phẩm chủ lực trong thời gian tới, huyện Bắc Hà sẽ triển khai tại 21/21 xã, thị trấn, trong đó giai đoạn 2017 – 2020 tập trung phát triển các sản phẩm chủ lực, sản phẩm làng nghề mang tính đặc trưng, nổi tiếng, có lợi thế cạnh tranh, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường, phục vụ khách du lịch; năm 2018 – 2019, thực hiện chứng nhận 02 nhãn hiệu là “Ngựa Bắc Hà” và “Dược liệu Bắc Hà”. Giai đoạn 2020 – 2030 sẽ mở rộng tất cả các sản phẩm truyền thống có tiềm năng phát triển thành hàng hóa.

Huyện cũng chú trọng đến các giải pháp chủ yếu như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức trong việc triển khai thực hiện OCOP Bắc Hà cho cán bộ và nhân dân hiểu được tầm quan trọng, ý nghĩa của chương trình. Tiếp đó, quan tâm hỗ trợ xúc tiến thương mại, cải tiến mẫu mã, đăng ký thương hiệu, thường xuyên tổ chức các Hội nghị xúc tiến thương mại về hàng hóa nông sản của địa phương sản xuất, chế biến nhằm tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm. Tăng cường các hoạt động xúc tiến, quảng bá tiêu thụ sản phẩm nông sản bằng các hoạt động cụ thể, thiết thực, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Ưu tiên chính sách tín dụng, chính sách thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư cho nông nghiệp; có chính sách hợp lý về đất đai, khoa học kỹ thuật, phát triển thị trường, tạo nguồn nhân lực tại địa phương.

Bên cạnh đó, định hướng của huyện sẽ phát triển các sản phẩm thế mạnh trên cơ sở điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, tập quán canh tác của người dân. Trước mắt, sẽ chọn sản phẩm nổi bật để phát triển trước rồi dần dần nhân rộng, tiếp đó sẽ tiếp tục đầu tư hạ tầng, vận động các doanh nghiệp, cơ sở, làng nghề tập trung sản xuất sản phẩm chất lượng, đăng ký nhãn hiệu và quảng bá thương hiệu nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc phát triển mô hình mỗi xã một sản phẩm trên địa bàn huyện Bắc Hà.

Dự kiến từ nay đến hết năm 2018, huyện Bắc Hà sẽ có ít nhất từ 5-7 sản phẩm nông sản chủ lực có truy xuất nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, có mã code sản phẩm để du khách yên tâm hơn khi lựa chọn, mua các sản phẩm nông sản của địa phương làm ra. Với sự quan tâm, đầu tư của các cấp, ngành cùng với sự nỗ lực của người dân, tin tưởng rằng, trong những năm tới các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của huyện Bắc Hà sẽ tiếp tục khẳng định được thương hiệu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển sản xuất và thị trường tiêu thụ nông sản hàng hóa có giá trị kinh tế cao, ổn định, góp phần nâng cao đời sống cho nhân dân các dân tộc trên Bắc Hà.

Nguồn: VITIC