Câu chuyện về việc những người nổi tiếng như Steve Jobs và Jeff Bezos khởi nghiệp từ gara đã tạo nên hình ảnh của giấc mơ Mỹ trong tâm trí nhiều người. Tuy nhiên, hiện nay, mối quan tâm của giới trẻ về việc tham gia vào các doanh nghiệp gia đình đang gia tăng.
Tờ Wall Street Journal chỉ ra rằng, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đối với kế hoạch sự nghiệp, cộng thêm sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo và những căng thẳng thương mại từ thuế quan “công bằng” của Trump, thế hệ trẻ gặp khó khăn hơn trong việc tìm kiếm công việc lý tưởng khi gia nhập thị trường lao động. Dữ liệu từ Bộ Lao động Hoa Kỳ cũng cho thấy, tình hình tăng trưởng việc làm phi nông nghiệp trung bình hàng tháng đã dần đi vào xu hướng giảm từ năm 2021 đến 2025.
Khảo sát: 42% chủ doanh nghiệp nhỏ dự kiến chuyển giao trong vòng 5 năm
Đồng thời, nhiều người thuộc thế hệ bùng nổ dân số và thế hệ X cũng đang lên kế hoạch chuyển giao quyền lực khi tuổi nghỉ hưu đang cận kề. Theo khảo sát của tổ chức nghiên cứu Barlow Research, đến năm 2024, có 42% chủ doanh nghiệp nhỏ dự đoán sẽ chuyển giao quyền lực trong vòng 5 năm tới, cao hơn 6 điểm phần trăm so với 5 năm trước.
Đối với thế hệ thứ hai trong gia đình có doanh nghiệp, đây là một cơ hội lớn. Công ty dịch vụ tiền lương Gusto phân tích rằng, từ năm 2018 đến nay, số lượng doanh nghiệp nhỏ tuyển dụng con cái đã tăng gấp đôi. Tính đến tháng 1 năm nay, con số này đã tăng 13% so với cùng kỳ năm trước.
Mark Valentino, giám đốc tài chính doanh nghiệp của Ngân hàng Citizens, cho biết đây là một sự chuyển mình của các thế hệ. Trong suốt nhiều thập kỷ qua, nhiều con cái của các doanh nghiệp đều có tâm lý ngần ngại trong việc kế thừa công việc gia đình, họ muốn tự khởi nghiệp. Hiện nay, sự nhiệt tình của thế hệ trẻ đối với việc tiếp quản doanh nghiệp hiện có đang trở thành một hiện tượng hiếm thấy.
Nhà kinh tế học của Gusto, Nich Tremper, cũng cho rằng mặc dù tỷ lệ con cái tham gia vào các doanh nghiệp gia đình còn nhỏ nhưng xu hướng này rất đáng chú ý. Những đứa trẻ tham gia vào doanh nghiệp gia đình thường gắn bó lâu dài, điều này có lợi cho cả hai thế hệ.
Tuy nhiên, Gary Plaster, cố vấn doanh nghiệp gia đình của nhóm Fairhope, cảnh báo rằng nếu con cái nhận quyền quản lý mà không có sự đào tạo và kinh nghiệm phù hợp, điều này có thể gây bất lợi cho chính doanh nghiệp.
Nhiều bậc phụ huynh hiểu rõ tính quan trọng của sự trải nghiệm và đã đưa con cái vào công ty sớm. Chẳng hạn như Curtis Hovis, người điều hành một doanh nghiệp phụ tùng ô tô tại Pennsylvania, cho biết ông có thể nghỉ hưu hoặc bán công ty, nhưng ông không muốn thế hệ kế tiếp sẽ phải vất vả theo đuổi một giấc mơ Mỹ ngày càng khó đạt được.
Do đó, hai con của người anh Cliff Hovis, làm việc cùng ông, đã bắt đầu sự nghiệp tại công ty với vị trí cơ bản. Cô con gái Nichole Hovis, mới vào làm hồi tháng 1 năm nay, hiện là nhân viên bộ phận tồn kho và giá cả, có mức lương 55,000 USD mỗi năm, đúng với tiêu chuẩn khởi điểm của bộ phận, nhưng điểm khác biệt là cô sẽ được phân chia cổ phần công ty sau một vài năm.
Lạm phát và thiếu hụt lao động, 61% doanh nghiệp gia đình vẫn tăng trưởng
Hiệp hội Doanh nghiệp Gia đình Hoa Kỳ (Family Enterprise USA) đã công bố một cuộc khảo sát hàng năm vào năm ngoái, cho thấy mặc dù năm 2023 trải qua nhiều yếu tố bất lợi như lạm phát cao, thiếu hụt nguồn nhân lực và thuế cá nhân gia tăng, vẫn có 61% doanh nghiệp gia đình có doanh thu tăng trưởng tích cực.
Doanh nghiệp gia đình hiện là nguồn việc làm tư nhân lớn nhất tại Hoa Kỳ, với tổng cộng 32 triệu doanh nghiệp gia đình, cung cấp 83.3 triệu cơ hội việc làm và đóng góp khoảng 7.7 triệu tỷ USD cho GDP hàng năm.
Josh Baron, giảng viên cao cấp về quản lý doanh nghiệp tại Trường Kinh doanh Harvard, nhận định rằng so với các công ty niêm yết, doanh nghiệp gia đình có nhiều lợi thế. Ví dụ, họ không cần phải làm hài lòng thị trường vốn và có thể đưa ra các quyết định tập trung vào giá trị lâu dài, tổ chức có cấu trúc phẳng hơn và hoạt động linh hoạt, thông tin được truyền đạt nhanh chóng đến cấp ra quyết định, cho phép hành động nhanh chóng trong thời gian ngắn.
Trong bối cảnh hỗn loạn từ cuộc chiến thuế quan của Trump, nếu doanh nghiệp gia đình có thể tiếp tục phát huy những lợi thế này, họ sẽ vẫn là lựa chọn lý tưởng cho thế hệ thứ hai trong việc tìm kiếm việc làm.
(Tác giả: Chen Yucheng; Bài viết này được ủy quyền bởi Tạp chí Doanh nghiệp)