Hạt Mắc ca tỉnh Lâm Đồng – định hướng xuất khẩu ổn định và bền vững.

Triển vọng tiêu thụ hạt mắc ca trên thế giới rất lớn, dư địa thị trường còn nhiều. Để xuất khẩu hạt mắc ca ổn định và bền vững, tỉnh Lâm Đồng mở rộng diện tích mắc ca trồng xen từ 3.500 – 4.000 ha năm 2020, năm 2030 là 12.000 – 15.000 ha sản xuất. Đồng thời, khuyến khích nhà đầu tư xây dựng cơ sở sơ chế, nhà máy chế biến mắc ca trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng với công suất thiết kế từ 1.000 – 3.000 tấn hạt/năm/đơn vị trong năm 2020, nâng tổng công suất lên 8.000 – 10.000 tấn hạt/năm/đơn vị vào năm 2030.

Lâm Đồng phát triển vùng nguyên liệu mắc ca

Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tỉnh Lâm Đồng phù hợp phát triển cây mắc ca.

Tại tỉnh Lâm Đồng, cây mắc ca được trồng thử nghiệm từ năm 2006, do Trung tâm khuyến nông Lâm Đồng trồng thử nghiệm tại 3 vùng sinh thái điển hình của tỉnh. Vùng 3 huyện phía Nam là khu vực Bảo Lộc, Bảo Lâm, Di Linh và vùng Đơn Dương, Đức Trọng, Lâm Hà.

Qua đánh giá bước đầu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, các gia đình trồng mắc ca xen với cà phê, vườn chuối đạt hiệu quả tốt, mang lại giá trị cao về kinh tế.

Các loại giống mắc ca được trồng xen kẽ (mật độ từ 200-300 cây/ha) và trồng tập trung (mật độ từ 400-500 cây/ha) trong vườn. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng đánh giá 13 giống mắc ca có tiềm năng, hạt chế biến được thị trường đón nhận, gồm: 246, 741, 816, 842, 695, OC, 900, 849, 800, Daddow. Còn một số giống khác đã được trồng tại tỉnh Lâm Đồng như: QN, H2, 508, nhưng giống này cho năng suất thấp, chất lượng hạt không đạt yêu cầu, đang dần bị loại bỏ.

Hạt mắc ca tỉnh Lâm Đồng chinh phục được những thị trường khó tính.

Sản phẩm chế biến từ hạt mắc ca

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, tổng diện tích trồng cây mắc ca trên địa bàn tỉnh đạt gần 3.630 ha. Cây càng lâu năm sản lượng càng cao, đạt khoảng 120 tấn/ha.

Hạt mắc ca của tỉnh Lâm Đồng được tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài. Với 01 ha cây mắc ca trồng xen canh trong vườn cà phê có thể thu được 2 tấn hạt mắc ca trở lên, doanh thu đạt khoảng trên 180 triệu/ha/năm.

Tháng 3/2019, đã có khoảng 10 tấn hạt mắc ca thành phẩm xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc, Australia. Các sản phẩm mắc ca đã qua chế biến và xuất khẩu gồm: Hạt mắc ca nhân sấy khô, mắc ca sấy nguyên vỏ, kẹo mắc ca. Với giá trị kinh tế cao, hạt mắc ca trở thành một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh Lâm Đồng, đồng thời mở ra hướng đi mới cho người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vươn lên làm giàu.

Để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu và thành phẩm, trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng hiện nay đã có 3 cơ sở sản xuất cây giống mắc ca với tổng sản lượng đạt gần 588.000 cây/năm. Ngoài các cơ sở cung cấp giống mắc ca chất lượng như Công ty TNHH MTV Him Lam Mắc ca tại huyện Đơn Dương, tại tỉnh Lâm Đồng cũng đã có các cơ sở chế biến hạt mắc ca.

Các công ty tham gia xuất khẩu hạt mắc ca bao gồm: Công ty TNHH Mắc ca Việt ở Hòa Trung – Di Linh; Công ty cổ phần TBK Green Food và Công ty TNHH Nông sản Huy Hiếu ở Tân Hà tỉnh Lâm Hà, Công ty cổ phần Việt Xanh Maca ở thị trấn Liên Nghĩa – Đức Trọng và một số HTX, cơ sở chế biến nhỏ khác.

Trong cả mùa vụ nghịch thu hoạch mắc ca năm 2019, Công ty cổ phần Việt Xanh Maca đã thu mua khoảng 150 tấn hạt mắc ca tươi của nông dân. Tính chung cả năm 2019, Công ty cổ phần Việt Xanh Maca đã thu mua chế biến tổng cộng khoảng hơn 350 tấn mắc ca tươi, tăng 100 tấn tươi so với năm 2018.

Với dây chuyền thiết bị máy móc chế biến mắc ca hiện đại, Công ty cổ phần Việt Xanh Maca mới chỉ đạt công suất 70% vào thời điểm thu mua chính vụ và 30% vào thời điểm thu mua nghịch vụ. Do đó, để tăng công suất chế biến, đáp ứng nhu cầu đặt hàng xuất khẩu sang các thị trường Hàn Quốc, Singapore, Australia được ổn định lâu dài, Công ty cổ phần Việt Xanh Maca thường xuyên kết nối với nông dân trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng, mở rộng vùng nguyên liệu sản xuất hạt mắc ca giống ghép trồng thuần kết hợp với trồng xen canh các loại cây công nghiệp khác.

Lâm Đồng mở rộng diện tích trồng mắc ca nhằm đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định.

Triển vọng tiêu thụ hạt mắc ca trên thế giới rất lớn, ngoài tiêu thụ dạng hạt, mắc ca còn có thể sử dụng vào nhiều lĩnh vực khác.

Hiện 70% lượng mắc ca tách vỏ (mắc ca nhân) được tiêu thụ ở 5 thị trường gồm: Mỹ, Đức, Australia, Nhật Bản và Brazil. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn nhất với hạt mắc ca chưa tách vỏ, chiếm tới 90% sản lượng mắc ca toàn cầu.

Nhằm đưa cây mắc ca vào lộ trình sản xuất ổn định và bền vững, UBND tỉnh Lâm Đồng đã chính thức phê duyệt quy hoạch phát triển đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Cụ thể, đến năm 2020, Lâm Đồng mở rộng diện tích mắc ca trồng xen từ 3.500 – 4.000 ha, trong đó có khoảng 950 ha cho thu hoạch, đạt sản lượng khoảng 1.700 tấn hạt/năm. Năm 2030, diện tích trồng cây mắc ca sẽ là 12.000 – 15.000 ha sản xuất, trong đó sẽ có 4.000 ha cho thu hoạch và sản lượng đạt 8.000 tấn hạt/năm.

Để góp phần phát triển vùng nguyên liệu mắc ca của toàn tỉnh, UBND tỉnh Lâm Đồng cần tổ chức tập huấn, đào tạo nghề, khuyến cáo nông dân trồng mới 100% giống cây mắc ca ghép nhằm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng. Đồng thời cần chú trọng xây dựng thương hiệu mắc ca Lâm Đồng. Cần quản lý chất lượng, nguồn gốc sản phẩm hạt chế biến trên thị trường toàn tỉnh Lâm Đồng. Ngoài ra, cần có chính sách thu hút các nhà đầu tư để trồng, xây dựng nhà máy chế biến các sản phẩm từ hạt mắc ca như: dầu, sữa hạt mắc ca, bánh mắc ca nhằm nâng cao giá trị sản phẩm.

Ban hành cơ chế khuyến khích nhà đầu tư xây dựng cơ sở sơ chế, nhà máy chế biến mắc ca trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng với công suất thiết kế từ 1.000 – 3.000 tấn hạt/năm/đơn vị trong năm 2020, nâng tổng công suất lên 8.000 – 10.000 tấn hạt/năm/đơn vị vào năm 2030. Bên cạnh đó, cần tập trung đầu tư duy trì, phát triển những diện tích mắc ca có năng suất, chất lượng, không phát triển về số lượng. Nghiên cứu, thử nghiệm và chuyển giao kỹ thuật ghép cải tạo giống đối với diện tích mắc ca được trồng từ cây giống thực sinh cho năng suất thấp, nhằm cải thiện năng suất và chất lượng mắc ca. Trong đó, chú ý tuyển chọn những giống mắc ca ghép có năng suất, chất lượng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở tỉnh Lâm Đồng. Tại những vườn cây thực sinh đang trồng, những cây đầu dòng mới có đủ tiêu chuẩn để làm giống. Cần thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã trồng cây mắc ca, sản xuất mắc ca theo chuỗi giá trị làm đầu mối cung cấp nguyên liệu cho nhà máy chế biến phục vụ xuất khẩu và từng bước nâng cao giá trị và thương hiệu mắc ca Lâm Đồng trong thời gian tới.