Báo cáo hàng năm của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) sắp được công bố, nêu rõ Trung Quốc là quốc gia có mối đe dọa toàn cầu lớn nhất và đang gia tăng áp lực đối với Đài Loan. Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đang hiện đại hóa nhanh chóng, nhằm ngăn chặn sự can thiệp của Mỹ vào Thái Bình Dương. Việc Tổng thống Trump “thanh trừng” CIA có thể cũng đã tạo cơ hội cho các cơ quan tình báo của Trung Quốc và Nga tiếp nhận những viên chức thất nghiệp.
Mỗi năm, CIA đều báo cáo với Tổng thống, thu thập hàng ngàn thông tin và phân tích từ các điệp viên nước ngoài, đồng thời phân tích các mối đe dọa tiềm tàng đối với Mỹ và thế giới trong con mắt của các cơ quan tình báo. Đây cũng là báo cáo CIA đầu tiên kể từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại.
Tạp chí Pháp L’Express đã độc quyền nhận được nội dung của báo cáo có tiêu đề “Thế giới tương lai qua mắt CIA” (Le Monde à venir vu par la CIA) trước khi xuất bản tại Pháp vào ngày 28.
Khác với người tiền nhiệm, chính phủ Trump 2.0 tập trung vào những vấn đề nội địa như nạn buôn lậu thuốc phiện fentanyl, nhập cư trái phép và tội phạm biên giới.
Về mặt địa chính trị, CIA nhận định các mối đe dọa chính vẫn đến từ Trung Quốc và Nga, với sự đồng thuận hiếm hoi giữa hai đảng tại Washington cho rằng Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ.
Đối với Mỹ, Trung Quốc, với vai trò là đối thủ cạnh tranh ở nhiều lĩnh vực quân sự và kinh tế, rõ ràng là “đối thủ nguy hiểm nhất”. Báo cáo viết: “Gần như có thể chắc chắn rằng Trung Quốc có nhiều chiến lược quốc gia nhằm thay thế Mỹ để trở thành cường quốc toàn cầu có ảnh hưởng nhất vào năm 2030.”
Tài liệu tập trung vào sự hiện đại hóa nhanh chóng của quân đội Trung Quốc, nhằm loại bỏ khả năng can thiệp của Mỹ vào Thái Bình Dương. Báo cáo cũng chỉ ra rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc có khả năng tiến công chính xác các khu vực xung quanh Mỹ ở Tây Thái Bình Dương như Guam, Hawaii và Alaska bằng vũ khí thông thường.
Ngoài ra, Bắc Kinh đã phát triển tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình thông thường có thể được phóng từ trên không cũng như trên biển, bao gồm cả từ tàu ngầm hạt nhân.
Một mối nguy khác mà Trung Quốc mang lại là “mối đe dọa gia tăng đối với Đài Loan.” CIA nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang gia tăng sức mạnh quân sự, và trong năm nay Bắc Kinh có thể sẽ gây áp lực nhiều hơn lên Đài Loan, “Trung Quốc có thể đang đạt được tiến bộ vững chắc nhưng không ổn định trong khả năng ngăn chặn hoặc thậm chí đánh bại sự can thiệp quân sự của Mỹ.”
CIA chỉ ra rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân đang mở rộng phạm vi, quy mô và tốc độ hoạt động xung quanh Đài Loan. Hơn nữa, các hành động quyết liệt của Bắc Kinh để duy trì chủ quyền ở Biển Đông và Biển Hoa Đông đang làm gia tăng căng thẳng, có nguy cơ dẫn đến xung đột lớn hơn.
Các cuộc tấn công mạng quy mô lớn, tinh vi hơn của Trung Quốc cũng khiến CIA lo ngại, chúng nhắm vào các cơ sở hạ tầng của chính phủ, doanh nghiệp và ngành công nghiệp quan trọng của Mỹ.
Nếu xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc bùng nổ, Bắc Kinh “có thể sẽ tiến hành các cuộc tấn công mạng đe dọa nhằm vào các cơ sở hạ tầng và tài nguyên quân sự của Mỹ”, với mục đích phá hoại quy trình ra quyết định, gây ra hỗn loạn xã hội và làm gián đoạn sự triển khai quân sự, nhằm đe dọa Mỹ không thực hiện phản ứng quân sự.
Còn đối với Nga, CIA nhấn mạnh quốc gia này là cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, làm tăng nguy cơ hạt nhân toàn cầu. Tổng thống Vladimir Putin đang ngày càng khát khao kiểm soát Bắc Cực và mong muốn “phát triển hơn nữa nguồn tài nguyên dầu mỏ và khí tự nhiên ở Bắc Cực.”
Ngoài ra, Moscow đã rất thành thạo trong việc phát tán thông tin sai lệch, lan truyền các tuyên bố về sự bất ổn chính trị ở phương Tây, khiến mọi người nghi ngờ về tiến trình dân chủ và vị thế lãnh đạo của Mỹ, đồng thời cũng phát tán các luận điệu nhằm làm suy yếu sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine. Cuộc chiến thông tin trong tương lai sẽ chỉ trở nên phức tạp và lớn hơn.
Paul Charon, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược của Pháp (IRSEM), đã viết phần giới thiệu cho phiên bản tiếng Pháp của báo cáo.
Trong một cuộc phỏng vấn được đăng trên L’Express vào ngày 25, ông chỉ ra rằng sự “thanh trừng” đã xảy ra bên trong CIA, tạo điều kiện cho Trung Quốc và Nga, và những điệp viên bị sa thải có thể được sử dụng bởi kẻ thù.
Charon phân tích rằng tài liệu đặc biệt này cho thấy Trung Quốc “vẫn là kẻ thù chính.” Mối đe dọa an ninh từ Nga có vẻ đã bị làm giảm, điều này có thể liên quan đến việc Trump không ngừng cố gắng hòa giải với Putin sau khi trở lại. Hơn nữa, báo cáo của CIA cũng tiết lộ sự “chính trị hóa” bên trong Mỹ. Bộ phận chính phủ do Elon Musk lãnh đạo đã sa thải nhiều viên chức FBI và CIA mà Trump coi là thù địch.
“Đối với Trump, điều quan trọng nhất không phải là hiệu quả mà là sự trung thành, ông thậm chí có thể đưa những người không có kinh nghiệm vào các vị trí quan trọng.” Những người cấp dưới để thể hiện lòng trung thành có thể bắt đầu đoán ý cấp trên và chỉ nói những điều mà Trump muốn nghe, dẫn đến việc phân tích thông tin không chính xác.
“Sự sa thải hệ thống như vậy sẽ dẫn đến các khuyết tật cấu trúc nghiêm trọng, khiến các cơ quan tình báo mất đi nguồn nhân lực quan trọng để phân tích và phát hiện các mối đe dọa.” Ông chỉ ra rằng các lãnh đạo bị sa thải có thể nản lòng, tạo cơ hội cho các cơ quan tình báo Trung Quốc và Nga, với lý do công ty săn đầu người, tiếp cận hoặc tuyển dụng họ và thu thập thông tin bí mật.
Trong khi đó, sự hợp tác tình báo giữa Trung Quốc với Bắc Triều Tiên và Iran trong một số lĩnh vực vẫn tiếp tục. Mức độ hợp tác với Nga thì khó đánh giá, “Hai nước có nhiều trao đổi kỹ thuật, như trong ảnh hưởng thông tin. Nga thích Tường lửa của Trung Quốc và muốn thiết lập hệ thống tương tự; Trung Quốc cũng đã học hỏi được nhiều từ việc điều hành thông tin sai lệch của Nga.”
Charon nhấn mạnh rằng các nguồn tài liệu tình báo của Trung Quốc vẫn dành cho việc giám sát các nhóm được coi là “ngũ độc”, tức là những người ủng hộ độc lập Đài Loan, những người bất đồng chính kiến Tây Tạng, người Uyghur, nhóm Pháp luân công, và các phong trào dân chủ.
(Tác giả: Tăng Đình Huyên; Hình ảnh nguồn: shutterstock)