Gần đây có thông tin cho biết, TSMC đang tái đàm phán với các quan chức Mỹ về việc khởi công xây dựng một nhà máy sản xuất chip tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Theo báo cáo của Bloomberg, TSMC đã có nhiều cuộc gặp với đặc phái viên của Mỹ về các vấn đề Trung Đông Steve Witkoff và công ty đầu tư quốc doanh MGX. Nếu được xác nhận, quy mô nhà máy có thể tương tự như nhà máy ở Arizona, nhưng hiện chưa có thêm chi tiết nào được công bố.
Theo báo cáo của Tom’s Hardware, đây không phải là lần đầu tiên các nhà sản xuất chip xem xét việc xây dựng nhà máy bán dẫn lớn tại UAE. TSMC và Samsung đã từng cân nhắc thiết lập nhà máy vào quý 3 năm 2024, với các giám đốc điều hành trực tiếp thảo luận tại chỗ; TSMC thậm chí đã có cuộc nói chuyện với chính quyền Biden, nhưng cuối cùng không đạt được tiến triển nào. Các nhà phân tích thị trường cho rằng vấn đề nằm ở chỗ Mỹ mong muốn có quyền kiểm soát chính, điều mà chính phủ UAE rõ ràng không chấp nhận.
Các quan chức Mỹ bày tỏ hai mối lo ngại chính về đề xuất này. Mối lo ngại đầu tiên là nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch đầu tư khổng lồ của TSMC tại Arizona. Tuy nhiên, hiện tại TSMC đã cam kết đầu tư 165 tỷ USD cho việc xây dựng nhà máy tại Arizona, dự kiến chi 42 tỷ USD vào năm 2025. Ngoài vấn đề tài chính, các quan chức Mỹ còn lo lắng về vấn đề nhân lực, vì UAE thiếu nguồn nhân lực liên quan đến các nhà máy bán dẫn tiên tiến, điều này có thể yêu cầu TSMC huy động nhân viên từ các địa điểm khác, ảnh hưởng tiềm tàng đến nhà máy ở Mỹ, đặc biệt nếu những nhân tài chủ chốt chuyển đến Trung Đông.
Mối lo ngại nghiêm trọng hơn là vấn đề an ninh quốc gia. Mặc dù hiện tại UAE có mối quan hệ gần gũi với Mỹ, nhưng Trung Quốc và Iran cũng có ảnh hưởng nhất định. Nếu tình hình địa chính trị thay đổi, UAE có thể thay đổi lập trường, một nhà máy bán dẫn tiên tiến không chịu sự kiểm soát của Mỹ sẽ khiến đối thủ dễ dàng tiếp cận chip và sản phẩm tiên tiến của Mỹ hơn.
Mặc dù có nhiều lo ngại, UAE vẫn tích cực nỗ lực để trở thành trung tâm công nghệ của khu vực Trung Đông. Gần đây, công ty trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo trong nước G42 đã được Mỹ phê duyệt để mua chip AI từ Nvidia. Gần đây, OpenAI cũng đã thông báo mở rộng cơ sở hạ tầng Stargate AI tại UAE, dự kiến xây dựng một trung tâm dữ liệu 1GW tại Abu Dhabi, cho thấy tham vọng trong lĩnh vực công nghệ của UAE.
Mặc dù các quan chức cao cấp lo lắng, chính phủ UAE vẫn mạnh mẽ thúc đẩy việc xây dựng nhà máy chip tiên tiến. Trước đây, David Sacks, một nhà đầu tư trong lĩnh vực AI và tiền điện tử, đã có quan điểm cởi mở rằng Mỹ nên tích cực thúc đẩy AI toàn cầu, nếu không sẽ bị các công ty Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường, điều này phản ánh quan điểm khác nhau của Mỹ trong việc cân bằng giữa bảo vệ công nghệ và mở rộng toàn cầu.
Dù có nhiều thông tin báo chí, nhưng thông tin về việc TSMC xây dựng nhà máy tại UAE vẫn chưa có thêm tiến triển. TSMC cũng cho biết sẽ không bình luận về những đồn đoán trên thị trường. Nhà Trắng và văn phòng đặc phái viên về các vấn đề Trung Đông cũng chưa có phản hồi, Bộ Ngoại giao UAE và MGX cũng không trả lời bất cứ câu hỏi nào.
Việc TSMC có xây dựng nhà máy bán dẫn tại UAE hay không và cách thức hoạt động của nó vẫn đầy biến số. Đây không chỉ đơn thuần là một khoản đầu tư, mà còn liên quan đến các vấn đề kinh tế, công nghệ, nguồn nhân lực cùng với các vấn đề an ninh quốc gia và địa chính trị phức tạp.
(Hình ảnh nguồn: Shutterstock)