Khánh Hòa: Bưởi da xanh Khánh Vĩnh – Xây dựng thương hiệu nhằm hướng tới thị trường cao cấp.

Thủ phủ bưởi da xanh huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa nổi tiếng vì đây không chỉ là cây ăn quả truyền thống mà còn là loại quả mang lại giá trị kinh tế cao cho người trồng. Trong những năm gần đây, bưởi da xanh đã được người dân phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng. Vào tháng 6 năm 2019, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể “Bưởi da xanh Khánh Vĩnh”.

Khánh Vĩnh là một trong hai huyện miền núi của tỉnh Khánh Hòa với gần 40.000 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 73%. Theo thống kê, huyện Khánh Vĩnh hiện có hơn 500 héc ta trồng bưởi da xanh, chủ yếu tập trung ở các xã Khánh Đông, Khánh Bình, Khánh Hiệp, Khánh Trung, Khánh Nam… Để phát triển thương hiệu và nâng cao chất lượng bưởi da xanh, huyện Khánh Vĩnh đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh thực hiện đề tài “Phát triển cây Bưởi da xanh theo tiêu chuẩn VietGAP tại Khánh Hòa”. Hiện đã có 85 héc ta bưởi da xanh với 54 hộ được cấp chứng nhận VietGAP. Từ kết quả này, địa phương sẽ tiếp tục mở rộng diện tích bưởi da xanh theo hướng VietGAP, tạo thành vùng sản xuất tập trung, ổn định năng suất và chất lượng cây trồng.

Sau 3 đến 4 năm trồng, cây sẽ cho thu hoạch và kéo dài trong 10 năm. Giống bưởi da xanh, với sự chăm sóc đúng cách, sẽ cho trái quanh năm, nhiều nhất vào khoảng tháng 7 trở đi. Năng suất trung bình đạt từ 1 đến 1,2 tạ mỗi cây.

So với các loại bưởi khác, bưởi da xanh có chất lượng rất ngon: mọng nước, vị ngọt thanh, quả to, tỷ lệ đậu quả trên 60%. Với giá thị trường bình quân từ 40.000 đến 45.000 đồng/kg, nếu được chăm sóc tốt, mỗi ha bưởi da xanh có thể mang lại cho nông dân thu nhập từ trăm triệu đồng trở lên mỗi năm.

Dự án xây dựng nhãn hiệu tập thể cho cây bưởi da xanh trồng tại Khánh Vĩnh được thực hiện từ tháng 7/2017 nhằm mục tiêu thiết lập công cụ sở hữu trí tuệ cho sản phẩm này, hỗ trợ quản lý và khai thác hiệu quả thương hiệu. Từ đó, định hướng cho huyện trong việc kiểm soát chất lượng, hoạt động trồng và thu hoạch nông sản. Tháng 6/2019, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm “Bưởi da xanh Khánh Vĩnh”. Hội Nông dân huyện Khánh Vĩnh là chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể.

Bưởi da xanh Khánh Vĩnh tại lễ công bố thương hiệu và logo nhận diện.

Khánh Vĩnh triển khai mô hình trồng bưởi da xanh đan xen ổi nhằm giải quyết vấn đề kinh tế lâu dài.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh xuất hiện nhiều mô hình trồng xen ổi với bưởi. Việc trồng ổi sẽ hạn chế tối đa loại rầy chổng cánh gây hại cho cây bưởi. Rầy chổng cánh được xem là côn trùng gây hại nguy hiểm nhất trên cây có múi nói chung. Chúng xuất hiện nhiều khi cây bưởi ra đọt non hoặc nở hoa. Cây bưởi bị rầy chổng cánh tấn công sẽ bị vàng lá và cành khô héo. Nếu có trái, trái cũng nhỏ, xù xì, méo mó, khó bán.

Để hạn chế tối đa loài sinh vật nguy hiểm cho cây bưởi, nhiều giải pháp phòng trừ rầy chổng cánh đã được áp dụng như trồng cây chắn gió, loại bỏ sớm các cành cây đã nhiễm bệnh, phun dầu khoáng hoặc chiết xuất từ tỏi khi cây bưởi ra đọt non, và phun một số thuốc trừ rầy trong danh mục cho phép. Đặc biệt, việc trồng ổi xen kẽ bưởi giúp giải quyết vấn đề này nhờ mùi của cây ổi khiến rầy chổng cánh tránh xa.

Theo UBND huyện Khánh Vĩnh, cây bưởi đang được người dân đầu tư bài bản và chất lượng cao. Diện tích bưởi da xanh của huyện đang phát triển từng ngày. Khoảng 5 năm trước, toàn huyện chỉ có khoảng 130ha, giờ đã vượt qua con số 500ha, trong đó xã Khánh Phú có tốc độ phát triển rất mạnh.

Cây bưởi phải mất khoảng 4 năm chăm sóc và đầu tư mới có thể cho thu hoạch. Đây là một khoảng thời gian dài. Do đó, để giải quyết vấn đề trước mắt, nhiều hộ đã áp dụng việc trồng các loại cây cho thu hoạch sớm trước, rồi sau đó xen bưởi vào.

Hiện tại, Khánh Vĩnh đã có các mô hình hợp tác xã trồng cây ăn quả, tổ sản xuất trái cây an toàn nhằm nâng cấp quy trình trồng và chăm sóc để đưa ra thị trường những trái bưởi không chỉ thơm ngon mà còn an toàn. 3 hợp tác xã và 16 tổ hợp tác cây ăn quả đã được thành lập nhằm hỗ trợ kỹ thuật, giống cây trồng, vật tư nông nghiệp và dịch vụ thu hoạch, tiêu thụ nông sản. Trong đó, có 82ha cây ăn quả, chủ yếu là bưởi da xanh.

Tạo dựng thương hiệu bưởi da xanh bền vững góp phần thúc đẩy kinh tế huyện miền núi Khánh Vĩnh phát triển.

Tháng 6/2019, bưởi da xanh Khánh Vĩnh – loại nông sản chủ lực của địa phương – chính thức được Cục Sở hữu trí tuệ cấp thương hiệu. Mặc dù đã có mặt ở Khánh Vĩnh hơn 7 năm, nhưng cây bưởi da xanh vẫn chưa được biết đến rộng rãi; có thể bị người tiêu dùng nhầm lẫn về xuất xứ.

Sau khi có thương hiệu, đây sẽ là cơ hội lớn để sản phẩm bưởi da xanh được nhiều thị trường, người dân biết đến hơn, từ đó mở rộng cơ hội tiêu thụ. Điều này không chỉ có lợi cho người nông dân mà còn cho các tổ hợp tác, hợp tác xã.

Trong thời gian tới, các ban ngành chức năng của huyện Khánh Vĩnh xác định cần thực hiện nhiều giải pháp để phát triển thương hiệu bưởi da xanh Khánh Vĩnh. Đầu tiên là tập trung vào công tác tuyên truyền, vận động nông dân sản xuất an toàn. Huyện cũng đã được cấp bởi các sở ngành công nhận 2 hợp tác xã VietGap. Địa phương sẽ tiếp tục phát triển những hợp tác xã này.

Đồng thời, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp và dịch vụ nông thôn của tỉnh cũng nhiều hỗ trợ về xây dựng nhà xưởng và đầu tư khoa học công nghệ, áp dụng công nghệ tưới hiện đại. Trong tương lai, mỗi địa phương cần chủ động hỗ trợ người dân và hợp tác xã tiếp cận nguồn vốn để phát triển, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Bưởi da xanh là loại nông sản được nhiều xã tại Khánh Vĩnh lựa chọn tham gia chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP. Đây là một trong những hoạt động trọng tâm của ngành nông nghiệp Khánh Hòa, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm hàng hóa chất lượng cao, mang tính đặc trưng của địa phương, từ đó tăng cường cơ hội quảng bá, mở rộng thị trường, và tăng giá trị kinh tế cho cây bưởi da xanh.

Phương hướng phát triển và những kỳ vọng mới cho bưởi da xanh của huyện Khánh Vĩnh.

Phát triển cây bưởi da xanh là định hướng chung của ngành nông nghiệp tỉnh Khánh Hòa trong quy hoạch tổng thể phát triển nông, lâm, ngư nghiệp đến năm 2025. Mục tiêu là chuyển đổi cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao ở một số vùng phù hợp.

Theo UBND huyện Khánh Vĩnh, Đề án phát triển cây trồng chủ lực của huyện được xây dựng vào năm 2016, trong đó có 4 cây trồng được xác định là: bưởi da xanh, mít nghệ, sầu riêng và xoài. Huyện đã tập trung phát triển cây bưởi da xanh trước. Sau quá trình tổ chức hướng dẫn người dân về kỹ thuật trồng và chăm sóc, những mô hình trồng bưởi đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP cũng ra đời, tạo ra cơ sở cho việc thiết lập Dự án xây dựng thương hiệu bưởi da xanh Khánh Vĩnh.

Với đầu ra ổn định và giá trị kinh tế cao, diện tích bưởi da xanh ở huyện Khánh Vĩnh đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Đây là giống cây chủ lực giúp giảm nghèo và làm giàu cho huyện, từ đó vận động người dân chuyển đổi cây trồng.

Xác lập thương hiệu “Bưởi da xanh Khánh Vĩnh” là bước đầu hình thành vùng chuyên canh bưởi da xanh, gia tăng giá trị thương phẩm, đồng thời quảng báo và quy hoạch vùng trồng mở rộng và chuyên nghiệp hơn.

Xây dựng và triển khai dự án thương hiệu bưởi da xanh Khánh Vĩnh là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc công bố thương hiệu mới chỉ là bước đầu. Trong thời gian tới, các tập thể, hộ sản xuất cần tập trung duy trì và phát triển thương hiệu. Để bưởi da xanh Khánh Vĩnh có thể thâm nhập vào thị trường cao cấp, các hộ đang áp dụng quy trình VietGAP cần tuyên truyền vận động thêm người dân xung quanh phát triển VietGAP. Bên cạnh đó, các sở ngành cần tiếp tục hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng quy trình mã hóa và truy xuất nguồn gốc điện tử, để bưởi da xanh Khánh Vĩnh có thể vào siêu thị và xuất khẩu chính ngạch ra nước ngoài.